Artemis Tapınağı, (Yunanca: Artemision; Latince: Artemisium) aynı zamanda Diana Tapınağı olarak da bilinir. Tanrıça Artemis’e ithaf edilmiş tapınak Efes’te Milattan önce 550 yıllarında tamamlanmıştır. Tapınak tamamen mermerden inşa edilmiştir. Dünyanın yedi harikasından biri sayılan tapınaktan geriye bugün sadece bir iki mermer parçası kalmıştır. Türkiye’deki antik kent Selçuk İzmir’de bulunmaktadır.
Tapınak Lidya Kralı Kroisos tarafından başlatılmış 120 senelik bir projenin eseridir.[1] Dünyanın yedi harikasını derleyen Sidon’lu Antipater tapınağı şöyle tarif etmiştir.
Mağrur Babil’in üstünde savaş arabaları için yol olan duvarını ve Alpheus’taki Zeus heykelini ve asma bahçeleri gördüm ve Güneşin kolosusunu ve yüksek piramitlerin devasa işçiliğini ve Mausolos’un engin mezarını; ama Artemis’in bulutlar üzerine kurulmuş evini gördüğümde diğer tüm harikalar parlaklıklarını kaybetti ve dedim ki “İşte! Olimpus’un dışında, Güneş hiç bu kadar büyük bir şeye bakmadı. (Antipater, Yunan Antolojisi [])
Bizanslı Philon ise tapınak için şunları yazmıştır:
Kadim Babillilerin kudretli işçiliğini ve Mausoleus’un mezarını gördüm. Ama bulutlara doğru yükselen Efes’teki tapınağı gördüğümde, diğerlerinin tümü gölgede kalmıştı.
Artemis, Ay tanrıçası olarak Titan Selene’in yerini alan Apollon’un kardeşi
bakire avcı Yunan tanrıçasıdır. Efesli Artemis ise oldukça farklıdır. Efesli Artemis’in (Efesya) bir Anadolu tanrıçası olan Kibele’nin bir kültü olduğu sanılmaktadır.[2]
Anadolu’nun ana tanrıçası Kibele’nin Efes’e nasıl geldiği ve orada Artemis adıyla kültünün nasıl başladığı bilinmemekle beraber Kibele’nin çeşitli evreler geçirerek Artemis haline geldiği kabul ediliyor.
Yunan tanrılarının aksine daha çok yakındoğu ve Mısır tanrıları gibi vücudu, altından ayaklarının çıktığı ve bacaklara doğru gittikçe incelen, sütun benzeri bir bölümle kaplıdır. Çok memeli Tanrıça (37 adet)[3] Efes’te basılmış paraların üzerinde başında Kibele’nin bir özelliği olan duvar gibi bir taç ile resmedilmiştir. Paraların üzerindeki resminde, kolları birbirine geçmiş yılan ya da Ouroboros yığınlarından oluşan bir asaya dayalı durmaktadır. Aynı Kibele gibi Efes’teki tanrıçaya da megabyzae adı verilen hierodüller ve kore’ler hizmet etmekteydi.
Ayrıca Bennett’in bahsettiği[4] muhtemelen milattan önce üçüncü yüzyıldan kalma bir adak yazıtı Efesli Artemis’i Girit ile ilişkilendirmektedir:
“To the Healer of diseases, to Apollo, Giver of Light to mortals, Eutyches has set up in votive offering (a statue of) the Cretan Lady of Ephesus, the Light-Bearer.“
Yunanlar’ın birleştirme adetleri, tüm yabancı tanrıları kendi anlayabilecekleri bir şekilde Olimpus panteonunun bir biçimi halinde asimile etmiştir. Efes’te İyonyalı yerleşimcilerin “Efes’in Hanımı“ için yaptıkları Artemis özdeleştirmesinin cılız olduğu çok açıktır.
Artemis Tapınağı Efes bölgesinin ekonomik olarak güçlü bir bölgesinde yer almaktaydı ve tüccarlar ve Anadolu’nun her yerinden yolcular tarafından ziyaret edilmekteydi. Tapınak birçok inanıştan etkilenmiştir ve birçok farklı dinden insan için bir inanç sembolü olmuştur. Efesliler Kibele’ye taparlardı ve inançlarının büyük bir kısmında Artemis’i de dahil ettiler. Artemis Kibele, Romalı karşıtı Diana’dan çok farklı bir şekil aldı. Artemis kültü uzak diyarlardan binlerce tapanı çekti. Hepsi bu yerde bir araya gelip ona taparlardı.
Tapınağın üç evreden oluştuğu sanılmaktadır. A evresi Artemisium olarak adlandırılan tapınaktan önce orada yaklaşık MÖ 7. yüzyılda yapılmış bir sunaktır. B evresi daha sonra bunun üzerine yapılmış olan tapınak, C evresi ise yangından sonra yapılan restorasyondur.
Tapınağın içi ve içindeki sanat hakkındaki tanımlamaların ve hemen hepsi tarihçi Plynus’un anlattıklarına dayanmaktadır. Pliny tapınağı 115 metre uzunluğunda ve 55 metre eninde neredeyse tamamen mermerden[5] olarak tanımlamıştır. Tapınak her biri 18 metre olan 127 İyonik stilde kolondan oluşmaktadır.
Artemis Tapınağı içinde birçok sanat eseri vardı. Ünlü Yunan heykeltıraşlar Polyclitus, Pheidias, Cresilas, ve Phradmon tarafından yapılmış heykellerle, tablolarla ve altın ve gümüşle bezenmiş kolonlarla donatılmıştı. Sanatçılar en güzel heykeli yaratmak için birbirleri ile yarışırlardı. Bu heykellerin büyük çoğunluğu Efes şehrini kurduğu söylenen Amazonlar’ın heykelleridir.
Pliny ayrıca, Mausolos’un mozolesi üzerinde de çalışan Scopas’ın tapınağın kolonlarındaki kabartmaları oyduğunu söyler.
Atinalı Athenagoras, Efes’teki baş Artemis heykelinin yaratıcısı olarak Daedalus’un öğrencisi Endoeus ’un ismini vermiştir.
Herostratus 21 Temmuz MÖ 356’da tarihe geçmek için Dünyanın yedi harikasından biri olan, halkın büyük uğraşlarla yaptığı, Artemis Tapınağını yakan Efesli genç adam. Böylece dünyanın ilk teröristi ünvanını elde etti. Rus yazar Grigory Gorin’in “Forget Herostratus“ adında Herastratus olayını anlatan bir tiyatro oyunu mevcuttur.
#artemis
#ephesus
#efes
#temple
#ancient
#turkey
#türkiye
#history
#didyma
#ancientcities
1 view
548
190
2 months ago 00:15:43 1
[Хроники StarCraft] ТРЕТЬЯ ИЗБРАННАЯ РАСА?! Что скрывали ЗЕЛ-НАГА?
2 months ago 00:03:55 1
Ахмат - Сила! Ahmat is the Power! Allahu Akbar.
2 months ago 00:00:46 1
This wild monkey calmly meditates with monks in Thailand | USA TODAY #Shorts
2 months ago 00:00:00 1
BEATS & BEYOND #4: FAQ-Day for the “Rave The Planet Parade 2024 - LOVE IS STRONGER“
2 months ago 00:03:37 1
Мини тактики на боссов | Рейд Затонувший Храм | WoW: Season of Discovery | Sardaco’s Guide
2 months ago 00:04:40 1
Speak To My Heart Jesus - Rebekah Wagner (Music Video)
2 months ago 00:01:19 1
Thailand’s Temple on the Glass Cliff
2 months ago 00:59:25 1
SymphoCat - Revival Renaissance Rebirth (Act II, Full Album)
2 months ago 01:01:21 1
ADONAI / PROPHETIC HARP WARFARE INSTRUMENTAL / WORSHIP MEDITATION MUSIC / INTENSE HARP WORSHIP
2 months ago 00:11:46 1
Who Owns The Temple Mount / Al-Aqsa? | The Israeli-Palestinian Conflict
2 months ago 00:26:25 1
Giolì & Assia -#DiesisLive @Sunset at the Temple of Selinunte
2 months ago 00:29:36 1
Templars singing in the rain - Salve Regina, Crucem Sanctam Subiit, Benedicat nos Deus
2 months ago 02:53:07 1
Musica De Los 80 En Ingles - Clasicos De Los 80 y 90 En Ingles - Mix Rock De Los 80s
2 months ago 00:46:30 1
90’s Dance & Dancefloor MIX in 2022
2 months ago 00:03:05 1
Tony Jaa fights with a Capoeira master in a Buddhist temple in the movie Tom-Yum-Goong (2005)
2 months ago 00:10:14 1
САМЫЕ СТРАННЫЕ детали для самоделок | LEGO Scala
2 months ago 00:49:56 1
SPECTER - Images of the Innocent (2000)
2 months ago 00:04:55 1
The Pointer Sisters - I’m So Excited
2 months ago 01:37:28 1
Enchantment: Sacred Harmony with Sedona Crystal Temple’s Crystal Singing Bowls
2 months ago 00:02:54 1
Sacrificing red cows: The Jewish prophecy to replace Al Aqsa