АЛИ ХАШАГУЛЬГОВ САХЬАТАХ ДОЛА БАЛЛАДА
АЛИ ХАШАГУЛЬГОВ «САХЬАТАХ ДОЛА БАЛЛАДА»
БАЛЛАДА О ЧАСАХ (с субтитрами на русском)
..
Со вар
сахьат
дийна хилац мотташ.
Со вар
сахьат
денна хилац мотташ.
Со вар
сахьат
аллха
сахьат мара дац мотташ.
Iай дар из.
Кхойтта шу СибарегIа а даьккха,
цIабоагIар вайнах.
Берригаш а
корашка латтар,
хIанз-хIанз воай Нана-Кавказ
гургья вайна, хеташ.
ТIаккха, цIаьхха, лоам эккхаш мо,
цIогIа даьлар цхьаннега:
“Лоамаш! Хьажал, нах! Лоамаш!
Вай лаьтта да йода цIермашен хIанз!“
Нах корзагIбаьлар.
Бераш мо, гIадбахар къонахий, --
цIабоагIар уж.
ХIаьта цар бераш
маьлхара дар, къоаной мо...
Цар кхетадацар
шоай даьй гIадбахар,--
цар Даьхе
мехкахбалар яр.
“Нах! -- аьлар цхьан воккхача саго, --
шоашка долчо, фуннагIа дале а,
вай мехкара хIама сердалга даккха.
БIаргабайта цунна вай сиглен малх! --
тIаккха, бIаргашкара хиш дIа а даьха, --
Хоастам хьона, тха мохк! Хоастам!“ -- аьнна,
кисара лаьтта хьалдаьккхар цо,
лаьтта -- молха санна -- шод баь,
кIайча кисена юкъе доалла.
Нах кисашка кхувда баьлар.
Цхьанне хьалдаьккхар тепча инза.
вокхо -- чокхе бустам.
кхоалагIчо -- моакхаза кхерилг.
“Аьъ! -- иккхар са даьвешийга, --
Сахьат ма дарий сога! Сахьат! --
лоацавенна лаьттавар из хIанзалца. --
Я, везан Даьла яI! Лелаш ма дий ер! --
бос а баха, кхайкар из, --
Лелаш! Хьажал, нах! Лелаш!“
“Сахьат-м дилла а хул лелаш“, --
аьлар цхьанне, бегаш беш мо.
“ Хилац даьра дилла-м! -- йоахар са даьвошас. --
Вай мехках даьхача дийнахьа денца
саца лаьттад ер...“
Сона ховр, сай даьвоша бакъ лувлга.
Сона дуккхаза а хезадар, цо дувцаш,
вай мехках даьхача дийнахьа денца
долалац ший сахьат, яхаш.
Бакъда, цо боча леладора из --
мехкара хIама доландаь --
ца къасташ,
моцалла ше кIалвисача хана а.
Цудухь вар из сел корзагIваьнна хIанз.
“Сахьат лел! Сахьат лел! -- йоахар цо. --
Кхойтта шера ца лийнна сахьат!
Хьажал, нах! Хьажал!
ХIанзза доладеннад ер!“
“Сенах тамаш ю Iа, ва зIамига саг!
Ший даьй мехка кхаьчад из хIанз, --
аьлар цхьан, лоамаш мо, къаьна,
йоккха кIай модж йолаш волча къоаночо, --
Ший лаьтта кхаьчад!..
Хоастам хьона, тха мохк! Хоастам!“
...Сацар
кхойтта шера новкъа ена цIермашен...
ТIаккха хайр сона,
сахьат дийна хулга.
ТIаккха хайр сона,
сахьат денна хулга.
ТIаккха хайр сона,
сахьат
алхха
сахьат хинна ца Iалга
1969 шу.