Дарси 22/23 ШАРҲИ ДАРСҲОИ ЗАБОНӢ АРАБИ, БАРОИ КОСОНЕ, КИ БО ОН ҲАРФ НАМЕЗАНАНД. ҶУЗЪИ ЯКУМ

Манмнуъ мин ассарф Маъно дорад манъ аст сарф кардан, яъне охираш тағийр намеёбад.  Мамнуъ мин ассарф ба ду гурруҳ таксим мешавад:  Мамнуъ ба як сабаб  Мамнуъ ба ду сабаб Мамнуъ ба як сабаб 4 шарт дорад:  Қисми якум як иллата 1. бояд, ки охираш алифи мақсура бошад: مَرْضى، كُبْرَى، نَصَارَى 2. Бояд, ки охираш алифи таъниси мамдуда бошад: أنْبِياء، شُهَداء، أولِياء  [Ин шарт дорад, ки бояд алифи мамдуда зиёда бошад ва на асли] Ва мо чи хел бидонем, ки зиёда нест? Мо бар мегардем ба асли калима.  3. Сиғаи мунтаҳал ҷумуъ, ин ду вазн дорад ( مفَاعل و مَفَاعِيل) Ин баъди алиф ду ҳарф бошад: якум вазн (مفَاعل) مَساجد، قَوَاعِد، حَدَائق Дуюм вазн: баъди алиф се ҳарф:  مَصَابِيح، قَوَارير، قَوَانين، 4. бояд муфрад ва ба вазни мумтаҳа ал-ҷумуъ ба вазни (مفَاعل و مَفَاعِيل) :  بَطاطِسَ، طَمَاطِمَ، طبَاشِير  Қисми дигар бошад 2 иллат дорад:  Якум илат 6 қисм аст:  1. Исмҳои занона лафзан ҳамааш мамнуъ мин ассарф аст:  فاطمةُ, مَريَم, حمْزةُ, مَكة 2. Номҳои ғайри араб:  إبراهيم، إسماعيل، بَاكِستان  3. Исмҳо дар вазни الْفِعل (феъл) бошад: أحمد، يزيد، يَثْرد 4. Ъламул алмаъдул: яъне аз як ном ба як сабаб ба дигар ном гузаштааст ва ба вазни فُعَل бояд бошад:  عُمَر، زُفَرَ، هُبَلَ 5. Номҳои ки алиф ва нуни зиеда дошта бошад: عثْمانُ، سَلْمَانُ، عِمْرانُ 6. Номҳои мураккабе, ки аз ду чиз таркиб ёфта аст:  حَضْرَ مَوت، بَعْلَبَكَ، مَعْدِيكَرب Дуюм иллат 3 қисм аст: Сифатҳое, ки манъ мешаванд дар сарф: 1. Сифате, ки ба вазни أفْعَلَ мебошад:   أكْبَرَ، أعْوَ، أبْيضَ 2. Сифтаҳое, ки тамом мешавад бо алиф ва нуни зоида ба вазни فُعْلَانَ : غَضْبَانُ، فَرْحَانُ، عطْشَانُ 3. Сифати маъдул :  1)адад, ки ба вазни мафъал ва фуъал:  مثنى و ثناء و مثلا و ثلاث  2. أخرى ____ Дар манмнуъ мин ассарф ҳолати рафъаш дамма аст ва ҳолати насбу ҷарраш фатҳа аст,  ____ Агар мамнуъ мин ассарф ду ҳолатда дохио шуд қоидааш аз байн меравад,  1. алиф ва лом дарояд  2. Дар ҳолати идофа سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ ، أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ